Elkarrekin esnatzeko ordua

Elkarrekin esnatzeko ordua. Kirmen Uribe. Susa.

Noche de artistas en Ibaigane. Antonio de Guezala. 1927 Bilboko Arde Eder Museoa

Liburu honetan Kirmen Uribe idazle ondarrutarrak bere herriko, eta gertuko duen Letamendi-Urresti familiaren benetako historia kontatzen digu. Horretarako biografiatik urrunduz narratibara jotzen du Uribek.

Abiapuntu moduan Antonio de Guezala margolari bilbotarraren “Noche de artistas en Ibaigane” lana hartzen du, bertan Txomin Letamendi tronpetista, eta nobela honen protagonistetako bat, agertzen omen delako pianoaren atzekaldean.

Itxuraz hain zoriontsu den gizarte batean gerra hasten da eta protagonisten bizitzak, eta euskaldun askorenak, betirako aldatuko dira. Gerra, erbestea, konpromiso politikoa, …

Karmele Urresti erizaina eta Txomin Letamendi musikoa Parisen ezagutuko dira Eresoinka taldearekin munduan zehar euskal nortasuna eta propaganda zabaltzen zenbiltzanean. Bertan agertuko dira Antonio de Guezala margolaria eta baita Manu Sota ere.

Bigarren Mundu Gerra dela eta Caracasera egingo dute ihes Agirre Lehendakariak zerbitzu sekretuetako partaide Bilbora itzultzeko eskatu arte.

Kontatzen dena benetan gertatutakoa da eta dokumentatuta omen dago. Istorioa oso era zinematografikoan kontatuta dago eta nahiz eta gauza asko gertatu eta oso korala izan, erraz ulertu eta ikurtzeko modukoa da. XX. mendeko euskaldun famili askoren islada dela esan genezake. Gerra bateko galtzaileen historia, prest zeudenak faxismoaren kontrako borrokan jarraitzeko irabazteko asmo tinkoarekin, nahiz eta gero bizitzak, eta munduak buelta asko eman.

Liburua tranzisio garaian amaitzen da, nahiz eta gero epilogo moduan edo XXI. mende hasierako gogoeta batzuk agertu. Atentzioa deitu dit ia berrogei urteko hutsune bat dagoela. Gure garaiko urteak eta agian gizarte moduan, euskaldunon garai ilunenetarikoak direnak. Liburua oso modu narratiboan dago idatzita baina bukaera aldean oso Uribetarrak diren gogoeta batzuk agertzen dira. Gure momentu historiko honetan, 2017ko apirilean, denak “errelato” hitza ahoan dutenean kontutan hartzeko modukoak iruditu zaizkit eta horregatik liburutik hartu eta hemen jarriko ditut: